Brachyterapia, którą miedzy innymi prowadzi krakowskie Centrum Radioterapii Amethyst, polega na bezpośrednim napromienianiu zmian chorobowych przez umieszczenie źródła promieniowania w guzie lub jego sąsiedztwie. Dlatego brachyterapia nazywana jest też terapią kontaktową czy radioterapią z bliska. Najważniejszym atutem tej metody leczenia nowotworów złośliwych jest jej precyzja. Dzięki umieszczeniu źródła promieniotwórczego bezpośrednio w okolicy guza (lub nawet w jego wnętrzu) możliwe jest zwiększenie dawki, która trafia w zmianę nowotworową, przy jednoczesnym zmniejszeniu narażenia zdrowych organów na radiację.
W brachyterapii prostaty, piersi, nowotworów kobiecych narządów rodnych, płuc i innych narządów wykorzystuje się specjalne aplikatory, umieszczane w naturalnych jamach ciała (pochwa, oskrzele, przełyk) lub bezpośrednio w tkankach pacjenta (pierś, gruczoł krokowy). Odbywa się to w różny sposób, przy pomocy specjalnych plastikowych rurek czy igieł. Ich kształt i konstrukcja dostosowane są do leczonego obszaru. Do aplikatora podłączany jest przewód transferowy (rurka), który pozwala na wprowadzenie do niego promieniotwórczego źródła w postaci np. izotopu irydu-192. Zamknięte w szczelnej kapsule źródło promieniotwórcze jest umieszczane na precyzyjnie określony czas w bezpośrednim sąsiedztwie nowotworu. Po zakończeniu terapii źródło jest usuwane z ciała pacjenta, a pacjent kierowany do domu lub na oddział szpitalny.
Brachyterapia, jako samodzielna metoda lub skojarzona z teleradioterapią, znajduje zastosowanie w leczeniu takich nowotworów złośliwych, jak raki:
- skóry,
- skóry
- prostaty,
- piersi,
- narządu rodnego u kobiet,
- płuca,
- przełyku,
- regionu głowy i szyi.
Ograniczenie narażenia zdrowych organów na napromienianie ma szczególne znaczenie zwłaszcza w przypadku nowotworów głowy i szyi, gdzie zlokalizowanych jest wiele ważnych życiowo narządów. Brachyterapia umożliwia podanie dużej dawki napromieniania z olbrzymią precyzją bezpośrednio do zmiany nowotworowej, co zwiększa szansę na wyleczenie przy stosunkowo niewielkim ryzyku powikłań.
Brachyterapię można podzielić ze względu na sposób wprowadzenia źródła promieniowania do ciała pacjenta:
- brachyterapia kontaktowa – źródło promieniowania jest przykładane bezpośrednio do skóry,
- brachyterapia śródjamowa – walec przewodzący napromienianie jest wkładamy do ciała i ta technika najczęściej jest stosowana w nowotworach złośliwych trzonu macicy, szyjki macicy, pochwy,
- brachyterapia śródtkankowa – polega na przebiciu tkanki, aby wprowadzić do niej aplikator, który bezpośrednio dotyka zmiany, a do niego są podłączane diody doprowadzające źródło promieniotwórcze, stosowana często w przypadkach nowotworów złośliwych zlokalizowanych w okolicach głowy.
Aby zwiększyć siłę i skuteczność terapii, lekarze w Centrum Radioterapii Amethyst łączą teleradioterapię z brachyterapią oraz z chemioterapią. Tak się dzieje m.in. w leczeniu nowotworów głowy i szyi, płuc, odbytnicy, nowotworów ginekologicznych.