FIZYCY SPOTKAJĄ SIE W KRAKOWIE

/in /by

Brachyterapia jest odmianą radioterapii, w której źródło promieniowania instalowane jest bezpośrednio w guzie nowotworowym lub jego najbliższej okolicy, dlatego określa się ją jako radioterapią z bliska. Umożliwia bardzo precyzyjne leczenie, podawanie znacznego promieniowa w okolicę chorą, przy dobrej ochronie tkanek zdrowych. W Centrum Radioterapii Amethyst w Krakowie metoda ta jest z powodzeniem stosowana w przypadku nowotworów prostaty, piersi, narządów rodnych u kobiet, głowy i szyi oraz skóry.

Współczesna medycyna cały czas się rozwija, dlatego bardzo ważne są spotkania, dyskusje naukowe i wymiana poglądów. Centrum Radioterapii Amethyst w Krakowie będzie gościć fizyków medycznych z całej Polski. 20 i 21 marca odbędzie się tutaj V spotkanie sekcji brachyterapii Polskiego Towarzystwa Fizyki Medycznej.

Plan konferencji: 

DZIEŃ 1 Piątek 20.03.2020

08:00 – 09:00     Rejestracja uczestników

09:00 – 09:15     Uroczyste otwarcie

09:15 – 09:30     Wykład inauguracyjny. prof. K. Ślosarek

09:30 – 10:00     Wykład wprowadzający. Historyczne systemy brachyterapii śródtkankowej. dr R. Kabacińska

 

SESJA WYKŁADOWA. BRACHYTERAPIA D.I.Y. CZ.1

Prowadzący: mgr R. Kudzia, mgr M. Dymnicka

10:20 – 10:40 Brachyterapia regionu głowy i szyi. dr P. Wojcieszek

10:40 – 11:00 Brachyterapia nowotworów skóry. dr A. Chyrek

11:00 – 11:20 Brachyterapia gałki ocznej. mgr M. Świder

11:20 – 11:40 Wykorzystanie preparatów hydrożelowych w celu lokalizacji loży pooperacyjnej w oszczędzającym leczeniu raka piersi. dr J. Wiercińska

11:40 – 12:00 Brachyterapia śródtkankowa – ważne aspekty z punktu widzenia fizyka. mgr R. Kudzia

12:00 – 12:20 Brachyterapia śródtkankowa prącia. mgr K. Szczepaniak

12:20 – 12:40 Wykład sponsorski – ELEKTA

 

SESJA WYKŁADOWA. BRACHYTERAPIA D.I.Y. CZ.2

Prowadzący: mgr M. Tumidajewicz, mgr G. Bielęda

14:00 – 14:20 Brachyterapia w nowotworach skóry. mgr M. Tumidajewicz

14:20 – 14:40 Zastosowanie kostki pleksiglasowej w brachyterapii kontaktowej. mgr A. Dziubińska

14:40 – 15:00 Technika druku 3D w brachyterapii. mgr G. Bielęda

15:00 – 15:20 Brachyterapia jako boost po mastektomii. mgr M. Rozwód

15:20 – 15:40 Diagnostyka nowotworów skóry przy użyciu ultrasonografii wysokiej częstotliwości. mgr S. Korzekwa

15:40 – 16:00 Wykład sponsorski – HT SYSTEMS

 

SESJA DYSKUSYJNA. KONTROLA JAKOŚCI TPS.

Prowadzący: mgr E. Gruszczyńska, mgr D. Nahajowski

16:30 – 17:00 Testy kontroli jakości TPS. mgr E. Gruszczyńska

17:00 – 17:50 Dyskusja

 

DZIEŃ 2 Sobota 21.03.2020

SESJA WARSZTATOWA. NOWA GENERACJA ALGORYTMÓW OBLICZENIOWYCH.

Prowadzący: mgr M. Szlag, dr G. Zwierzchow

10:00 – 10:20 Czy jeden procent ma znaczenie i kiedy warto zawalczyć – formalizmy obliczeniowe w brachyterapii i konsekwencje ich stosowania. dr G. Zwierzchowsk

10:20 – 10:40 Nowe algorytmy – stan prawny. mgr M. Szlag

10:40 – 11:10 Wykład sponsorski – VARIAN

11:10 – 13:00 Warsztaty / Zwiedzanie Centrum Radioterapii Amethyst

5. FORUM PSYCHOONKOLOGII

/in /by

Forum psychoonkologii dla pacjentów, ich bliskich, profesjonalistów i pracodawców to coroczna, cykliczna impreza organizowana przez krakowskie Stowarzyszenie Unicorn. Gospodarzem Forum są Barbara i Jerzy Stuhrowie. Tematem przewodnim wydarzenia jest aktywna pomoc osobom dotkniętym problemem choroby nowotworowej – zarówno w kontekście terapii medycznej, pomocy psychologicznej, jak i każdego rodzaju wsparcia w leczeniu i powrocie do aktywności po chorobie. Tegoroczne Forum odbędzie się 26 listopada.

Tegoroczne piąte Forum poruszać będzie tematy z dziedziny psychologii, psychoonkologii, dietetyki, rehabilitacji, medycyny i wielu innych.  Organizatorzy zapraszają wszystkich zainteresowanych – osoby chore, ich bliskich, personel medyczny, studentów, a także pracodawców. Tegoroczne Forum ze względów bezpieczeństwa w całości odbędzie się w formule online. Udział w nim jest bezpłatny, wystarczy zarejestrować się na stronie www.forumpsychoonkologii.pl

Pełen program Forum można zobaczyć na stronie Stowarzyszenia unicorn.org.pl

Wśród prelegentów tegorocznego Forum znajdą się Maria Marczak-Ziętkiewicz, lekarz specjalista radioterapii onkologicznej i Katarzyna Nowak-Ledniowska, psycholog z Centrum Radioterapii Amethyst.

Maria Marczak-Ziętkiewicz w części dla profesjonalistów będzie mówić o pracy metodą Simontona w trakcie radioterapii pacjenta z klaustrofobią. Podczas sesji dla pracodawców zajmie się tematem Europejskiego Kodeksu Walki z Rakiem. Jeżeli Polacy nie zmienią stylu życia, za 10 lat możemy mieć epidemię chorób nowotworowych. 30-50 proc. zachorowań na nowotwory ma związek z paleniem papierosów, 30 proc. z nadwagą i otyłością.

Połowy zachorowań na nowotwory można uniknąć dzięki stosowaniu się do wskazówek zawartych w Europejskim Kodeksie Walki z Rakiem.

Więcej na ten temat można będzie się dowiedzieć 26 listopada o 8.30 podczas Forum psychoonkologii w sekcji dla pracodawców.

ODDZIAŁ RADIOTERAPII W SZPITALU SPECJALISTYCZNYM IM. L. RYDYGIERA

/in /by

W krakowskim Szpitalu Specjalistycznym im. L. Rydygiera powstał Oddział Radioterapii z 20 łóżkami. W ten sposób, dzięki ścisłej współpracy placówki z działającym przy niej Centrum Radioterapii Amethyst, pacjenci mają zapewnione kompleksowe leczenie onkologiczne także w przypadkach wymagających hospitalizacji.

Zakres działalności Oddziału Radioterapii obejmuje radioterapię oraz chemioterapię w skojarzeniu z radioterapią nowotworów o różnej lokalizacji i formie, a także leczenie odczynów popromiennych, leczenie wspomagające i konsultacje. Nowy oddział ściśle współpracuje z Centrum Radioterapii Amethyst, w którym przeprowadza się radioterapię przy użyciu najnowocześniejszych technik, m.in. IGRT, IMRT, VMAT, radioterapii i brachyterapii 3 D.

Nad zdrowiem pacjentów czuwa zespół złożony z ordynatora, sześciu lekarzy i ośmiu pielęgniarek, jest tu również psychoonkolog. Część stacjonarną stanowią cztery sale 2-osobowe z łazienką oraz cztery sale 3-osobowe z dostępem do łazienek. W sumie na oddziale może przebywać jednocześnie 20 pacjentów.

AMETHYST STAWIA NA EDUKACJĘ

/in /by

17 praktykantów z elektroradiologii Uniwersytetu Jagielońskiego – Collegium Medicum będzie pracować w 5 kilkuosobowych grupach. Ich program obejmuje 15 godzin praktyk. Pierwsi praktykanci pojawili się w Centrum Radioterapii Amethyst w tym tygodniu.

– Naszą zasadą dla praktykantów jest praca w niewielkich grupach, ponieważ tylko wtedy możemy osiągnąć satysfakcjonujące efekty edukacyjne. Chcemy pokazać studentom realną praktykę kliniczną, proces przygotowania pacjenta do terapii i jej realizację, umożliwić zapoznanie się ze sprzętem. To wszystko musi odbywać się pod okiem doświadczonego pracownika. Takie podejście pozwala studentom zrozumieć ideę radioterapii, zrozumieć ideę radioterapii, a nie tylko poznać układ klawiszy akceleratora, który i tak może się zmienić, zanim oni rozpoczną pracę w zawodzie – mówi Krzysztof Czaja, główny fizyk Centrum Radioterapii Amethyst w Krakowie.

To tylko część działalności edukacyjnej Centrum Radioterapii Amethyst w Krakowie, które współpracuje już od kilku lat z Wydziałem Fizyki i Informatyki Stosowanej Akademii Górniczo-Hutniczej im. Stanisława Staszica w Krakowie. Podczas tegorocznych wakacji 3 studentów z tej uczelni odbędzie praktyki trwające 4 tygodnie, a kolejne 3 osoby będą uczestniczyć w 120-godzinowych stażach realizowanych w ramach programu Power 3.5. Studentka AGH, współpracując z Centrum Radioterapii Amethyst, będzie przygotowywać pracę magisterską dotycząca napromieniania pacjentek z nowotworami piersi. Podejmowana jest również współpraca  w zakresie napromieniania materiałów wykorzystywanych w dozymetrii promieniowania jonizującego.

Praktyki w Centrum w Krakowie odbywali również w ubiegłym roku studenci elektroradiologii Wyższej Szkoły Humanitas  w Sosnowcu.

APEL O KOMPLEKSOWĄ WYCENĘ ONKOLOGII

/in /by

Rośnie liczba chorych i koszty, a stawki taryf NFZ nie idą w parze z wysokimi wymogami Ministerstwa Zdrowia co do standardów realizacji procedur. Na tę nierówność zwracają uwagę przedstawiciele Polskiego Towarzystwa Onkologicznego.

Przedstawiciele PTO i autorzy raportu: „Analiza kosztów wybranych onkologicznych produktów rozliczeniowych w Polsce – rekomendacje dotyczące taryf” apelują do ministerstwa oraz Agencji Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji, aby zacząć wyceniać onkologię kompleksowo. Jak mówią, dopiero wtedy możliwe będzie uzyskanie rzetelnych wyników, które przełożą się także na poprawę sytuacji pacjentów. W wywiadzie dla  newsrm.tv Adam Maciejczyk, dyrektor Dolnośląskiego Centrum Onkologii we Wrocławiu i jednocześnie prezes Ogólnopolskiego Zrzeszenia Publicznych Centrów i Instytutów Onkologicznych, przywołuje jako przykład wycenę hospitalizacji do teleradioterapii, która przez NFZ została zrównana ze stawką zakwaterowania chorego w hostelu. Prof. dr hab. Jacek Fijuth, prezes Polskiego Towarzystwa Onkologicznego, podkreśla, że to właśnie hospitalizacja stanowi główny problem funkcjonowania ośrodków onkologicznych. I dodaje: – Wzrastają koszty. Chorzy wymagają bardziej intensywnej i bardziej kosztownej opieki, podczas gdy nie pozwala na to sytuacja.

Według danych zawartych w mapach potrzeb onkologicznych Ministerstwa Zdrowia zapadalność na nowotwory złośliwe w Polsce wzrośnie o ok. 15 proc. w 2020 roku i 28 proc. w 2025 roku w stosunku do roku 2014. Spośród ok. 200 tys. osób, u których rozwinie się choroba nowotworowa, ponad połowa wymagać będzie radioterapii.

Więcej tutaj.

WSPÓŁPRACA MIĘDZYNARODOWA

/in /by

Międzynarodowe standardy leczenia, doskonale wykwalifikowany zespół medyczny i sprzęt najnowszej generacji powodują, że Centrum Radioterapii Amethyst z powodzeniem podejmuje się terapii onkologicznej pacjentów zagranicznych. Wśród nich ważną grupę stanowią obywatele Ukrainy.

Barbara Werchowiecka-Rusinek, prezes Amethystu bierze udział w Targach Turystyki Medycznej w Kijowie na Ukrainie. Krakowskie Centrum było prezentowane podczas panelu pokazującego rozmaite międzynarodowe ośrodki lecznicze. Prezes Werchowiecka wzięła udział w spotkaniach bezpośrednich z przedstawicielami branży medycznej na Ukrainie, rozmawiała z kierownikiem zagranicznego biura handlowego w Kijowie Polskiej Agencji Inwestycji i Handlu oraz przedstawicielem PZU Kijów. Weźmie również udział w wizytach w kijowskich klinikach onkologicznych.

KRAKOWSKIE CENTRUM JUŻ DZIAŁA

/in /by

Pacjenci z Małopolski mogą już liczyć na nowoczesne i szybsze leczenie onkologiczne. Dzięki otwartemu właśnie Centrum Radioterapii Amethyst będą mieli dostęp do najnowszych technik radioterapii i profesjonalnego zespołu medycznego.

Otwarcie Centrum Radioterapii Amethyst w Krakowie odbyło się w środę 11 grudnia 2013 roku. Towarzyszyła mu konferencja medyczna „Multidyscyplinarnie o onkologii”, która zgromadziła wielu lekarzy specjalistów, a wśród prelegentów pojawili się znani i cenieni na świecie eksperci w dziedzinie radioterapii, m.in. profesorowie Ion Christian Kiricuta oraz  Razvan Galalae, a także wojewódzki konsultant w dziedzinie radioterapii onkologicznej, prof. Stanisław Korzeniowski.

Tuż po seminarium oraz konferencji prasowej z udziałem przedstawicieli krakowskich i branżowych mediów nastąpiło uroczyste otwarcie pierwszego w Polsce Centrum Radioterapii Amethyst.  Uczestniczyli w nim wicemarszałkowie województwa małopolskiego Wojciech Kozak oraz Roman Ciepiela , przewodniczący Sejmiku Województwa Małopolskiego Kazimierz Barczyk, a także Wojciech Szafrański, prezes Szpitala Specjalistycznego im. L Rydygiera, przedstawiciele Amethyst Medical Center  i ponad stu zaproszonych gości. Po przecięciu wstęgi wszyscy zainteresowani mogli zwiedzić ośrodek, oprowadzani przez Barbarę Werchowiecką-Rusinek, prezes RTCP, oraz dra Marcina Hetnała, kierującego krakowskim Centrum. Mogli obejrzeć m.in. przychodnię radioterapii, pokoje badań, pracownię teleradioterapii  (gdzie znajdują się trzy nowoczesne przyśpieszacze Elekta Synergy) i  symulatora z dwoma tomografami komputerowymi czy poczekalnię dla pacjentów i multimedialną salę konferencyjną dla lekarzy.

Centrum Radioterapii Amethyst znajduje się w bezpośrednim sąsiedztwie Szpitala Specjalistycznego im. L. Rydygiera, z którym ściśle współpracuje. Szpital jest jedną z największych w Małopolsce placówek medycznych – co piąty pacjent z tego regionu chory na nowotwory złośliwe poddaje się tutaj chemioterapii.  Szpital Specjalistyczny ma doskonale rozwiniętą chirurgię onkologiczną i chemioterapię, a dzięki uruchomieniu Centrum Radioterapii Amethyst stał się pełnoprofilowym ośrodkiem onkologicznym. W jednym ośrodku medycznym pacjenci otrzymają więc kompleksowe leczenie onkologiczne.

Centrum Radioterapii Amethyst w Krakowie pierwszych pacjentów przyjmie 16 grudnia 2013 r.

AMETHYST W KRAKOWIE ROŚNIE W GÓRĘ

/in /by

Ściany budynku Centrum Radioterapii Amethyst, powstającego w sąsiedztwie Szpitala Specjalistycznego i. Rydygiera w Krakowie, są coraz wyższe.  Obecnie trwają prace nad kondygnacją techniczną znajdującą się na trzeci poziomie  budynku. Rozpoczęto stawianie ścian działowych poziomu przyziemia oraz prace nad instalacjami wewnętrznymi.

Na działce tuż przy krakowskim Szpitalu Specjalistycznym, na 3 tys. metrów kw. powstaje nowoczesny zakład radioterapii, brachyterapii i poradnia radioterapetyczna. Powstający ośrodek będzie mógł przyjąć 2000 pacjentów rocznie. Będzie działał w ramach międzynarodowej sieci Amethyst, której misją jest wdrażanie najnowszych osiągnięć technologicznych i naukowych w leczenie pacjentów.

DIETA JEST WAŻNA

/in /by

Dlaczego pacjenci chorzy onkologicznie potrzebują dużo energii?

Anna Stoch, mgr inż. technologii żywności i żywienia człowieka: Pacjenci, którzy zaczynają terapię mają niedobory kaloryczne, głównie białkowe. W trakcie choroby organizm potrzebuje dwa razy tyle białka co u zdrowej osoby, bo nowotwór pochłania jego spore pokłady. Poza tym pacjenci onkologiczni potrzebują dużo energii, żeby się zregenerować. O ile u osób zdrowych potrzeba jednego grama białka na kilogram masy ciała, tak u osoby wyniszczonej chorobą to zapotrzebowanie wzrasta nawet do 2 gramów. Tymczasem pacjenci często nie zauważają tego, że jedzą mniej, a ich apetyt zmniejsza się automatycznie.

Co się dzieje, gdy tej energii jest za mało, apetyt spada, a pacjent je coraz mniej?

Anna Stoch: Znacznie wydłuża się proces leczenia, bo taki pacjent nie dostarcza swojemu organizmowi argininy, czyli substancji zawartej w jedzeniu, która wspomaga proces gojenia się ran. Arginina występuje w naturalnych produktach białkowych. W skrajnych przypadkach niedożywienia może nastąpić konieczność chwilowego wstrzymania terapii. Dlatego dieta jest w procesie leczenia bardzo ważna i w naszym centrum pacjenci są objęci opieką dietetyka od pierwszego dnia terapii onkologicznej. Prowadzimy warsztaty, na których uświadamiamy pacjentów, jak ważne jest dla nich prawidłowe odżywianie. Zwalczamy też mity, które funkcjonują w społeczeństwie odnośnie odżywiania się chorych.

Co powinni jeść pacjenci w trakcie terapii?

Anna Stoch: Kładziemy nacisk na białko, które pacjent czerpie z białego mięsa – indyka, kurczaka, królika. Jest delikatniejsze niż czerwone i organizm nie jest dodatkowo przeciążony trawieniem. Można też wybrać ryby morskie i słodkowodne – najlepiej przyrządzane na parze lub gotowane, mają działanie przeciwzapalne dzięki tłuszczom nienasyconym. Czerwone mięso ma więcej żelaza, ale na czas terapii nie jest wskazane, bo na przykład wieprzowina wzmaga stany zapalne. Polecam nabiał w postaci mleka, kefiru, maślanki, jogurtu, a także kasze, ryż, makarony jako dodatki. Dobrze, by pacjenci jedli warzywa i owoce, choć najlepiej nie surowe, bo te są ciężkostrawne. Warto docenić popularną marchewkę, buraki, seler, dynię, pietruszkę. Lepiej jeść warzywa i owoce zgodnie z sezonem ich wzrastania. Zimowe pomidory mają niewiele wartości odżywczych do zaoferowania. Sięgajmy po kiszonki, które uzupełniają florę bakteryjną. Jednak trzeba pamiętać, że są produkty, które podczas terapii mogą wzmagać biegunkę, bóle jelitowe, kolki, dlatego warto zawsze skonsultować dietę ze specjalistą.

4 LUTEGO – ŚWIATOWY DZIEŃ WALKI Z RAKIEM

/in /by

20. Światowy Dzień Walki z Rakiem (World Cancer Day) obchodzimy we wtorek 4 lutego. Święto zostało ustanowione w 2000 roku podczas Światowego Szczytu Walki z Rakiem w Paryżu.

Każdego roku aż 164 tysięcy osób w Polsce dowiaduje się, że cierpi na nowotwór. Nowotwory złośliwe to wciąż druga przyczyna zgonów w Polsce. Polacy najczęściej zmagają się z rakiem płuca. Taką diagnozę rocznie słyszy ponad 20 tysięcy osób. Coraz więcej mężczyzn choruje na nowotwór prostaty. Wśród kobiet poważnym problemem jest rak piersi. Według lekarzy, to efekt zmian w stylu życia. Niepokojącym zjawiskiem jest wzrost zachorowalności na nowotwory przewodu pokarmowego. Na raka jelita grubego coraz częściej chorują młodzi ludzie.

Wiele badań dowodzi, że poprzez zdrowy styl życia, codzienne wybory możemy zmniejszyć ryzyko wystąpienia wielu chorób, w tym również nowotworowych. Już teraz warto pomyśleć o przyszłości, aby jak najdłużej cieszyć się zdrowym życiem.

Otyłość, palenie papierosów, brak ruchu są ważnymi czynnikami , które zwiększają ryzyko zachorowania na nowotwory złośliwe. Ryzyko rozwoju raka rośnie proporcjonalnie wraz ze wzrostem ilości tłuszczu w organizmie. Utrzymywanie prawidłowej masy ciała jest więc kluczowe dla zdrowia.

Dokumentuje to wiele badań epidemiologicznych na całym świecie. Według raportu World Cancer Research Fund otyłość zwiększa ryzyko rozwoju wielu nowotworów przewodu pokarmowego, takich jak: rak jelita grubego, gruczolakorak przełyku i wpustu, rak trzustki i pęcherzyka żółciowego oraz rak wątroby.

Dokonując właściwych wyborów żywieniowych można znacząco obniżyć ryzyko zachorowania na raka oraz wiele chorób przewlekłych. Dieta bogata w pokarmy pochodzenia roślinnego, produkty pełnoziarniste oraz rośliny strączkowe dostarcza organizmowi witamin, minerałów oraz przeciwutleniaczy niezbędnych do utrzymania dobrego zdrowia.

Zależność pomiędzy aktywnością fizyczną a zdrowiem i ograniczeniem ryzyka rozwoju wielu typów nowotworów złośliwych została dobrze udokumentowana w badaniach naukowych. Regularne ćwiczenia zmniejszają ryzyko zachorowania na raka piersi, prostaty, płuca, jelita grubego i układu pokarmowego. Zmniejszenie ryzyka wystąpienia nowotworów jest wprost proporcjonalne do stopnia aktywności fizycznej.

Aktywność fizyczna obniża ryzyko zachorowania na wiele sposobów:

  • Pomaga utrzymać prawidłową masę ciała. Nadwaga lub otyłość zwiększają ryzyko wystąpienia wielu rodzajów raka.
  • Pomaga regulować poziom hormonów. Podwyższony poziom niektórych hormonów może zwiększać ryzyko zachorowania.
  • Przyspiesza trawienie, co może skrócić czas, przez jaki potencjalnie szkodliwe substancje znajdują się w jelitach
  • Przyspiesza spalanie odkładającego się w organizmie nadmiaru cukru i tłuszczów, od których pęcznieją komórki tłuszczowe.

Istnieją przekonujące dowody naukowe, które potwierdzają, że regularny wysiłek fizyczny wpływa pozytywnie i stymulująco na pracę układu odpornościowego. Funkcją układu immunologicznego jest zapobieganie i zwalczanie w organizmie wszelkich infekcji powodowanych przez drobnoustroje. Stanowi on barierę ochronną ludzkiego organizmu poprzez rozpoznawanie i usuwanie czynników chorobotwórczych oraz niebezpiecznych komórek nowotworowych.

Wyniki badania prowadzonego na terenie Wielkiej Brytanii wskazują, że siedzący tryb życia odpowiada za ok. 4 proc. wszystkich przypadków nowotworów raka jelita grubego, piersi i trzonu macicy. Opublikowane w 2008 r.,  badania prowadzone na terenie Szwecji, w których wzięło udział ponad 40 tys. mężczyzn dowodzą, że ludzie, którzy przez co najmniej pół godziny dziennie spacerowali lub jeździli na rowerze, mieli o 34 proc. niższe ryzyko zgonu z powodu choroby nowotworowej i o 33 proc. wyższe szanse pokonania raka niż osoby, które  spędzały czas głównie siedząc.

Ruch to zdrowie – to powiedzenie sprawdza się w każdym wieku i w każdym stanie zdrowia. Profilaktycznie działa już dawka 30 minut ćwiczeń, trzy razy w tygodniu. Jeszcze lepiej dla zdrowia, gdy na wysiłek fizyczny uda się znaleźć czas pięć razy w tygodniu. Korzyści zdrowotne pojawiają się od razu i nigdy nie jest za późno, by zacząć wprowadzać zmiany w swoim trybie życia.

Aktywność fizyczna nie musi wiązać się z uprawianiem jakiejś dyscypliny sportu. Warto przejść się piechotą, zamiast jechać samochodem, wejść po schodach, zamiast korzystać z windy, rozpocząć dzień od kilku ćwiczeń rozciągających czy zapisać się na kurs nordick walking.