Trwa budowa Centrum Radioterapii Amethyst przy Wielospecjalistycznym Szpitalu w Zgorzelcu. Obecnie trwają prace wykończeniowe, gotowe są już bunkry, a w lipcu rozpocznie się instalacja najnowszych akceleratorów firmy Elekta.

Centrum Radioterapii Amethyst powstaje na działce tuż przy Wielospecjalistyczny Szpitalu w Zgorzelcu. Uruchomienie ośrodka w Zgorzelcu ma duże znaczenie dla pacjentów ze Zgorzelca, Bogatyni, Zawidowa, Nowogrodźca, Węglińca, którzy jeszcze w tym roku będą mogli poddawać się terapii w niewielkiej odległości od miejsca zamieszkania.

Właśnie ukazała się polskojęzyczna  książka  o radioterapii  onkologicznej. W tłumaczenie oraz opracowanie tej niezwykle potrzebnej pozycji zaangażowało się kilka centrów onkologii z całej Polski, w tym lekarze z krakowskiego Centrum Radioterapii Amethyst.

Wspomniane wydawnictwo to „Kompendium radioterapii onkologicznej” – polskojęzyczne tłumaczenie   książki „Pocket Guide to Radiation Oncology” Daniela D. Chamberlaina, Jamesa B. Yu oraz Roya H. Deckera wraz z komentarzami. W opracowaniu polskiej wersji językowej uczestniczyli specjaliści z centów onkologii w Warszawie, Białymstoku, Wrocławiu, Krakowie, Katowicach i Opolu, w tym zespół lekarzy Centrum Radioterapii Amethyst. Kompendium zawiera szczegółową analizę poszczególnych aspektów radioterapii nowotworów złośliwych: od literatury medycznej odnośnie danego tematu przez zalecenia dotyczące leczenia, aspekty techniczne (np. symulację ułożenia pacjenta, specyfikację dawki, konturowanie obszarów tarczowych, planowanie leczenia) po obserwację pacjenta po leczeniu. Uzupełnieniem są opisy wybranych badań klinicznych.

Patronem wydawnictwa jest Polskie Towarzystwo Radioterapii Onkologicznej.

Choć nie ma oficjalnych statystyk, lekarze coraz częściej podkreślają: smog jest przyczyną szeregu chorób, w tym raka płuc.

O niebezpieczeństwach płynących z rosnącego zanieczyszczenia powietrza oraz konieczności uwzględniania w wywiadzie lekarskim m.in. miejsca zamieszkania można przeczytać w artykule „Smog w płucach: onkolodzy biją na alarm” w Gazecie Wyborczej Kraków z 27 lutego (wersja elektroniczna tutaj).  Marcin Hetnał, dyrektor Centrum Radioterapii Amethyst, podkreśla w tekście:  to, czym oddychamy, ma wpływ na nasze zdrowie, a smog powoduje wiele chorób, m.in. nowotwory płuc.  Coraz częściej na raka płuc chorują osoby, które nigdy nie paliły papierosów, umieralność z tego powodu jest w Polsce wyższa niż przeciętna w Unii Europejskiej.  Światowa Organizacja Zdrowia w raporcie z 2013 r. uznała zanieczyszczenie powietrza za jeden z głównych kancerogenów  i wskazała, że 8 proc. wszystkich nowotworów płuc w Europie wywołuje właśnie smog.  W skali Polski może to być niemal 2 tys. przypadków rocznie.

Dlatego też coraz powszechniejszą praktyką lekarzy jest zbieranie podczas wywiadu medycznego informacji nie tylko o standardowych czynnikach ryzyka, ale również pytania o miejsce zamieszkania czy to, czym pacjenci ogrzewają domy. To pozwala dodatkowo określić przyczyny zachorowania na nowotwór płuc.

Zapraszamy do zapoznania się z publikacją „Pokonać raka. Pacjent w centrum uwagi”, która ukazała się 20 września wraz z dziennikiem Rzeczpospolita.

Dodatek ten poświęcony jest diagnostyce i leczeniu nowotworów, ale ważnym tematem jest współpraca lekarza z pacjentem, właściwa komunikacja oraz inne istotne elementy (np. odpowiednie odżywianie, leczenie bólu) odpowiedzialne za jakość życia chorych.  Otwiera go artykuł prof. dra hab. med. Jacka Fijutha, prezesa Polskiego Towarzystwa Onkologicznego, o wyjątkowości relacji pacjent – lekarz w terapii onkologicznej. Towarzyszy mu artykuł o wspieraniu leczenia i dbaniu o komfort chorych poprzez różne rozwiązania stosowane w Centrum Radioterapii Amethyst, m.in. opiekę psychoonkologa i dietetyka.

Już dawno wykazano, że radioterapia jest jedną z najbardziej skutecznych metod leczenia raka. Jednak ze względu na bardzo bliskie położenie lewej piersi i serca, jest ono narażone na napromieniowanie. Dlatego aby zminimalizować skutki uboczne tej ekspozycji  stosuje się technikę DIBH. Dzięki niej dawka promieniowania, jaką otrzymuje serce pacjentki jest istotnie niższa. A to bezpośrednio przyczynia się do zmniejszenia potencjalnych skutków ubocznych prowadzonej terapii, czyli schorzeń kardiologicznych.

Podczas terapii pacjentka wykonuje głęboki wdech, wstrzymując powietrze. Zwiększona objętość płuc w czasie wdechu powoduje odepchnięcie serca od ściany klatki piersiowej. W tym czasie następuje napromienianie lewej piersi. Optymalne zespolenie obu elementów (oddech-dawka promieniowania) jest kluczowym czynnikiem powodzenia zabiegu. Praca akceleratora radiologicznego zsynchronizowana jest bowiem z ustalonymi fazami oddechowymi, a napromienianie wykonywane jest wyłącznie w momencie, gdy guz znajduje się w dokładnie ustalonej pozycji.

– Dzięki użyciu techniki DIBH zwiększa się ochrona mięśnia sercowego przed promieniowaniem jonizującym. Miesięcznie przy zastosowaniu tej metody leczymy ponad dwadzieścia osób. Są to przede wszystkim pacjentki z rakiem piersi. Warto przypomnieć, że przy napromienieniu raka piersi stosuje się dwie metody; na swobodnym i na głębokim wdechu. Jeżeli pacjentka jest w stanie zatrzymać wdech na odpowiedni czas w trakcie seansu napromieniania, wybiera się właśnie technikę DIBH. Wiele międzynarodowych i krajowych badań wskazuje na korzystne efekty zastosowania techniki DIBH w odniesieniu do ochrony mięśnia sercowego. Oczywiście wymaga to odpowiedniego przećwiczenia schematu postępowania przed zabiegiem, aby zweryfikować, czy pacjentka jest w stanie wstrzymać oddech w odpowiedniej chwili i na odpowiedni czas, już w trakcie wykonywania samego zabiegu – mówi dr n. med. Marcin Hetnał, Ordynator Oddziału Radioterapii Szpitala Rydygiera i Dyrektor medyczny Centrum Radioterapii Amethyst.

Za optymalne przygotowanie pacjentek do zabiegu odpowiada zespół techników Centrum Radioterapii Amethyst, pod kierownictwem Magdaleny Nalepy.

– Przed rozpoczęciem terapii nasz personel ćwiczy z pacjentami wstrzymywanie oddechu. Sprawdzamy jak długo pacjenci potrafią utrzymać wdech. Ten czas jest dokładnie mierzony, a następnie uwzględniany przy planowaniu napromieniania. Dzięki tej technice minimalizowane jest ryzyko wystąpienia powikłań kardiologicznych, ponieważ w trakcie nabierania powietrza klatka piersiowa rozpręża się, oddalając tym samym od serca. Dzięki temu serce pozostaje poza obszarem wysokiej dawki promieniowania.– mówi Magdalena Nalepa z Centrum Radioterapii Amethyst w Krakowie.

Używanie tej metody leczenia nowotworów w Centrum Radioterapii Amethyst jest możliwe dzięki zastosowaniu optycznych systemów do pozycjonowania i monitorowania położenia pacjenta (ang. Surface Guided Radiation Therapy, SGRT). Stosuje się je najczęściej w leczeniu raka piersi, w szczególności piersi lewej, gdyż pozwalają na napromienianie w technice głębokiego wdechu, co z kolei przekłada się na znaczne ograniczenie dawki terapeutycznej w sercu i minimalizację powikłań kardiologicznych po radioterapii.

– Stosowane w Centrum Radioterapii Amethyst systemy SGRT są na tyle uniwersalne, że mogą być używane do wspomagania kontroli leczenia praktycznie każdej okolicy anatomicznej, zwiększając precyzję i bezpieczeństwo leczenia. W przypadku gdy pacjent poruszy się na stole terapeutycznym, systemy SGRT zatrzymają napromienianie, zapobiegając dostarczeniu dawki w nieodpowiednie rejony. – mówi lek. Dariusz Martynów, specjalista radioterapii onkologicznej Centrum.

Ułożenie pacjenta w identyczny sposób podczas procesu przygotowywania planu terapii, jak i w trakcie podawania kolejnych frakcji radioterapii, stanowi duże wyzwanie dla techników, którzy bezpośrednio koordynują ten proces. AlignRT® zwiększa komfort i pacjenta, i personelu. Technologia jest bezinwazyjna i bezdotykowa. Na monitorze technik widzi natychmiast każde odchylenie od założonych granic tolerancji. W trakcie radioterapii w przypadku, gdy pozycja pacjenta ulegnie zmianie, AlignRT® automatycznie wysyła sygnał przerywający napromienianie.

System AlignRT® stosowany w Amethyście jest zainstalowany między innymi w 15 najlepszych ośrodkach onkologicznych w Stanach Zjednoczonych (w tym np. Mayo Clinic czy Cleveland Clinic).