Gdy wszystkie siły i środki w służbie zdrowia kierowane są na walkę z epidemią, onkologia musi zachować możliwość sprawnego działania, aby chorzy na raka byli nadal leczeni. Codziennie w Centrum Radioterapii Amethyst i Szpitalu im l. Rydygiera w Krakowie radioterapii poddawanych jest ok. 170 pacjentów. O wyzwaniach z tym związanych mówi dr n. med. Marcin Hetnał, dyrektor medyczny Amethystu i ordynator oddziału radioterapii.

Stowarzyszenia pacjentów i wielu onkologów alarmują, że spadła liczba pacjentów onkologicznych, kuleje diagnostyka, mniej wydawanych jest kart DiLO (Diagnostyki i Leczenia Onkologicznego). Jednak w Pana placówce nie widać zmniejszenia ruchu.

Marcin Hetnał: We wrześniu zakończyło u nas terapię ponad 300 pacjentów. W październiku 290. Pracujemy bardzo intensywnie. Jednak muszę też potwierdzić wspomniane przez Panią fakty. Wyraźny spadek liczby pacjentów odnotowaliśmy w kwietniu i maju, co było ewidentnym efektem wstrzymania funkcjonowania wielu placówek medycznych i strachu chorych przed koronawirusem. Pacjenci onkologiczni są jednak świadomi swojego stanu, dlatego po pierwszym szoku, większość z nich wróciła na terapię. Stąd nasze obecne statystyki. Z niepokojem patrzymy jednak w przyszłość, ponieważ obecne wzrosty zachorowań na covid-19, mogą znowu wpływać na skuteczność leczenia onkologicznego. Problemy z diagnostyką, zamykane oddziały szpitalne, niedoskonałość telekonsultacji w poradniach, przesuwane terminy planowanych zabiegów, niedobory personelu, lęk chorych za chwilę spowodują kolejny spadek pacjentów onkologicznych w trakcie terapii.

Opóźnienie leczenia w przypadku raka może mieć katastrofalne skutki.

M.H.: Opóźnienie momentu rozpoczęcia leczenia zwiększa ryzyko śmierci nawet o kilkanaście procent. Zwiększa też długość i uciążliwość terapii. W przypadku szybko rosnących guzów m.in. ulokowanych w okolicach głowy i szyi, płuc, szyjki macicy liczy się wręcz każdy dzień. Z tych powodów, p

Czy covid-19 miał jakiś wpływ na stosowane terapie? Jak dzisiaj leczycie?

M.H.: Radioterapia nie zmieniła się, ale obecnie inaczej podchodzimy do czasu terapii i w inny sposób ustalamy priorytety. Przede wszystkim stawiamy na krótsze schematy frakcjonowania umożliwiające dostarczenie odpowiedniej dawki promieniowania w krótszym czasie. To zwiększa bezpieczeństwo pacjenta, który krócej przebywa w placówce medycznej, mniej będzie się przemieszczał, więc możliwości zarażenia są minimalizowane. Np. w przypadku raka piersi stosujemy teraz zwykle schematy 3-tygodniowe zamiast 5-tygodniowych. W niektórych sytuacjach wybieramy odroczenie inwazyjnego zabiegu (dotyczy to brachyterapii, gdy źródło promieniowania umieszcza się w guzie lub jego okolicy), zmieniając kolejność stosowanych metod terapeutycznych. Może to dotyczyć np. pacjentów z nowotworem prostaty z grupy niskiego ryzyka. Wszelkie te modyfikacje są z zgodne obowiązujący procedurami medycznymi i są dla pacjentów bezpieczne. Epidemia koronawirusa wymusiła na nas jeszcze większą elastyczność i doprowadziła do jeszcze głębszego zindywidualizowania leczenia. Każdy przypadek rozpatrujemy odrębnie.

Epidemia spowodowała rozpowszechnienie się w medycynie teleporad. Na ile ta metoda sprawdza się w onkologii?

M.H.: Już w marcu część tradycyjnych wizyt kontrolnych zastąpiliśmy telefonicznymi konsultacjami. Stanowią dużą wygodę dla pacjentów, którzy nie muszą dojeżdżać komunikacją miejską, kontaktować się z innymi ludźmi, mogą zachować bezpieczny dystans społeczny. Jednak po blisko dziewięciu miesiącach doświadczeń, wiemy też, że teleporady w onkologii mogą stanowić zaledwie ułamek naszych kontaktów z pacjentami. Wizyta pierwszorazowa i kontrola przed rozpoczęciem terapii bezwzględnie wymagają bezpośredniego kontaktu. W trakcie radioterapii w wielu przypadkach nowotworów lekarz też potrzebuje zobaczyć pacjenta. Za to teleporady dobrze sprawdzają się jako wizyty kontrolne u pacjentów po leczeniu radykalnym.

Co dzieje się, gdy pacjent onkologiczny zachoruje na covid-19?

M.H.: Tak jak każda inna osoba, musi poddać się kwarantannie, a w przypadku wystąpienia objawów być pod kontrolą lekarza. Z perspektywy radioterapii to trudny moment, ponieważ w wielu przypadkach wymaga przerwania leczenia. Od początku wybuchu epidemii zdarzyło się to u nas kilkanaście razy. Po zakończeniu choroby wznawiamy radioterapię. W naszym centrum leczymy już kilkunastu ozdrowieńców. Są jednak przypadki bezobjawowe ,w których zachodzi konieczność kontynuacji leczenia nowotworu ze względu na jego szybki wzrost. Jesteśmy gotowi na taką ewentualność. Te miesiące walki z epidemią spowodowały, że nauczyliśmy się z nią żyć. Zarówno nasz personel medyczny, jak i pacjenci przywykli do reżimu sanitarnego. Mamy świadomość, że każdy z nas może zachorować, dlatego stosujemy wszystkie potrzebne zabezpieczenia, umiejętnie rotujemy personel. Dotąd te metody okazywały się skuteczne. Cały czas leczymy.

Do końca marca 2015 roku Centrum Radioterapii Amethyst w Krakowie zarejestrowało 398 pacjentów w ramach pakietu onkologicznego. Część z nich, ponad 180 osób zakończyło już leczenie, pozostali są w trakcie badań lub terapii. Rośnie liczba placówek medycznych, które współpracują z Amethystem w zakresie dostępu do radioterapii dla pacjentów leczonych w ramach pakietu onkologicznego.

Trafiający do Centrum Radioterapii Amethyst pacjenci przyjmowani są na bieżąco, a termin pierwszej konsultacji wyznaczany jest w ciągu najbliższych 3 dni. Dla pacjentów Amethystu wprowadzenie pakietu onkologicznego niewiele zmieniło. Tak jak w ubiegłym roku, wyznaczane są możliwie najszybsze terminy pierwszej wizyty w poradni radioterapii, a terapia rozpoczyna się natychmiast po opracowaniu przezspecjalistów planu leczenia.

Pacjenci, którzy trafiają do Centrum Amethyst z kartami diagnostyki i leczenia onkologicznego (DiLO) wystawionymi w innych placówkach medycznych, nie zawsze mają jasność w kwestii obowiązujących, nowych procedur. Istotne okazuje się pytanie czy radioterapia musi odbywać się w tej samej placówce medycznej, w której odbyło się konsylium? Amethyst przyjmuje również pacjentów, których przypadek był konsultowany w innym ośrodku. Jeżeli pacjent chce, aby jego radioterapia odbywała się w Amethyście, w placówce przeprowadzane jest drugie konsylium.

Co roku 28 lipca obchodzony jest Światowy Dzień Wirusowych Zapaleń Wątroby. Z tej okazji Centrum Radioterapii Amethyst wraz ze Szpitalem Specjalistycznym im. Rydygiera zorganizowały spotkanie dla mediów i specjalną akcję informacyjną.

Na świecie liczbę nosicieli wirusa zapalenia wątroby typu B (HBV) szacuje się na 350 mln osób, a  nosicieli wirusa zapalenia wątroby typu C (HCV) – na 170 mln. W Polsce to odpowiednio ok. 385 tys. oraz ok. 700 tys. osób. HBV jest niemal 100 razy bardziej zakaźny niż HIV, czyli wirus nabytego niedoboru   odporności. Przewlekłe, przebiegające zwykle bezobjawowo lub skąpo objawowo nieleczone zapalenia wątroby typu B i C mogą prowadzić po latach nie tylko do marskości wątroby, ale również do powstania raka wątrobowokomórkowego.

Ponieważ u większości osób przewlekle chorych WZW długo pozostaje nierozpoznane, a w społeczeństwie brakuje wiedzy na temat profilaktyki, dlatego Szpital Specjalistyczny im. Ludwika Rydygiera w Krakowie i Centrum Radioterapii Amethyst przygotowały specjalną akcję informacyjną. We wtorek 28 lipca w ośrodku radioterapii odbyło się spotkanie z lokalnymi mediami na temat sposobów zapobiegania zakażeniom i metod leczenia nowotworów wątroby. Uczestniczyli w nim m.in. dr n med. Marcin Hetnał, dyrektor Centrum Radioterapii Amethyst, a także dr n med. Henryk Łabza, ordynator Oddziału Chirurgii Ogólnej i Onkologicznej, oraz dr n med. Leszek Sykut – obaj reprezentujący krakowski Szpital Specjalistyczny im. L. Rydygiera. Dr Sykut jest również autorem materiału informacyjnego dla pacjentów i ich rodzin. Takie ulotki, zawierające najważniejsze informacje dotyczące WZW oraz profilaktyki zakażeń, dostępne są na terenie ośrodka.

Zachęcamy również do zapoznania się z obszernym materiałem poświęconym WZW i metodom leczenia chorób nowotworowych wątroby – link do pobrania poniżej.

Wiedza dla zdrowia – WZW

Przedstawiciele Centrum Radioterapii Amethyst wzięli udział w IV Krakowskim Kongresie Turystyki Medycznej zorganizowanym przez miasto Kraków we współpracy z Małopolską Organizacja Turystyczną i Krakowską Izbą Turystyki. Kongres odbył się w dniach 8 i 9 października w Centrum Kongresowym ICE Kraków.

W głównym panelu poświęconym promocji turystyki medycznej i możliwości rozwoju tej gałęzi medycyny uczestniczyli reprezentanci ministerstwa spraw zagranicznych, Polskiej Organizacji Turystycznej, Polskiej Agencji Inwestycji i Handlu, Ogólnopolskiego Stowarzyszenia Szpitali Prywatnych oraz władz Krakowa. W trakcie panelu poświęconemu możliwościom rozwoju turystyki medycznej poprzez nowe technologie Barbara Werchowiecka-Rusinek zaprezentowała dorobek Amethystu i naszą gotowość do obsługi zagranicznych pacjentów.

Przy okazji kongresu na zlecenie Urzędu Miasta Krakowa została przeprowadzona analiza rynku i aktualizacja bazy placówek medycznych, które są odpowiednio przygotowane na przyjęcie pacjenta zagranicznego. W tym celu zastosowane zostało badanie „tajemniczy klient” obejmujące przesłanie zapytania e-mailowego, rozmowę telefoniczną, a w niektórych przypadkach również wizytę w placówce. Centrum Radioterapii Amethyst znalazło się w gronie placówek, które uzyskały najwyższą punktację, co potwierdziło gotowość centrum do obsługi zagranicznych pacjentów.

Centrum Radioterapii Amethyst przyjmuje rocznie ok. 3 tysiące pacjentów z terenu województwa małopolskiego, ale też z innych regionów Polski. Wśród nich znajdują się coraz częściej osoby z Ukrainy, które pracując w Polsce, są objęte ubezpieczeniem zdrowotnym. To powoduje, że krakowska placówka od dawna prowadzi działania mające na celu sprawną obsługę zagranicznych pacjentów, co powoduje również gotowość do prowadzenia terapii komercyjnych dla osób pochodzących z innych niż Polska lokalizacji.

Jak radzić sobie z chorobą nowotworową? Dostęp do nowoczesnej terapii, opieka lekarzy są bezcenne, ale liczą się również siły psychiczne chorego, wsparcie jego bliskich, wola przeżycia. Powszechność chorób nowotworowych powoduje, że coraz częściej stykamy się z tym zagadnieniem. Jak poradzić sobie z diagnozą, jak pomóc sobie i bliskim – to pytanie przyświeca działaniom krakowskiego Stowarzyszenia Unicorn.

Przed nami 4. Forum na rzecz Pacjenta Onkologicznego, które odbędzie się 4 lutego br. w Centrum Kongresowym ICE Kraków. Forum rozpocznie się o godzinie 9.00 częścią warsztatową (21 warsztatów dotyczących psychologii, dietetyki, rehabilitacji, medycyny), a od 12.30 – 17.00 zaplanowana jest sesja główna, podczas której wystąpią m.in. Barbara i Jerzy Stuhrowie, prof. Krystyna de Walden-Gałuszko, dr Mariusz Wirga, Dariusz Duma oraz Szymon Hołownia.

Dzień wcześniej, w niedzielę 3 lutego w godz. 14.00-17.00 organizatorzy zapraszają na dzień otwarty w Centrum Psychoonkologii UNICORN (Kraków, ul. Zielony Dół 4). Oprócz zwiedzania ośrodka zaplanowane są liczne konsultacje i warsztaty.
Więcej informacji http://www.onkoforumkrakow.pl/